Kernwaarden

Bij een kwaliteitsnetwerk ondersteund door het EFP is de professional in the lead. Bij de start van een nieuw kwaliteitsnetwerk buigt de adviesraad zich over de eventuele invulling van de methodiek specifiek voor de sector en over de standaarden. De adviesraad bestaat uit een multidisciplinaire afspiegeling van de deelnemende instellingen, waaronder professionals en cliënten. Elke cyclus worden de standaarden door de adviesraad geëvalueerd. Deze worden vastgesteld door de stuurgroep.

Ieder kwaliteitsnetwerk heeft zijn eigen stuurgroep, bestaande uit bestuurders van de betreffende sector. Deze stuurgroep besluit over de planning en de wijze waarop een cyclus wordt vormgegeven. Daarnaast is er een overkoepelende stuurgroep, bestaande uit een afvaardiging van elk kwaliteitsnetwerk, die de methodiek bewaakt.

In deze methodiek is geen plaats voor inmenging van buitenaf; de betrokken sector moet vrij zijn om het kwaliteitsnetwerk, en met name de standaarden, zelf te bepalen. Het kwaliteitsnetwerk levert dan ook geen benchmark op en dient ook niet om zorginkopers te informeren: het doel is om door onderlinge uitwisseling kwaliteitsverbetering in de sector te realiseren.

Het kwaliteitsnetwerk gaat door alle lagen heen: cliënten, afdelingsmedewerkers, medewerkers dagbesteding, behandelaars, managers en directies zijn allen actief betrokken.

Het kwaliteitsnetwerk is gebaseerd op gelijkwaardigheid, vooral tijdens de gesprekken. Iedereen heeft eigen kennis en ervaringen die waardevolle bijdragen leveren aan de gesprekken. Het is geen audit en geen controle. Wat medewerkers, cliënten en reviewers vertellen en te horen krijgen tijdens de gesprekken wordt vertrouwelijk behandeld en niet gedeeld met derden. Het instellingsrapport is alleen bestemd voor de bezochte instelling zelf. Deze vertrouwelijkheid en gelijkwaardigheid waarborgt dat deelnemers tijdens de reviewdag open kunnen zijn, ook over de zaken die zij voor verbetering vatbaar vinden binnen de instelling. Zo kan het reviewteam een volledig en diepgaand beeld geven van de instelling, met haar parels en oesters. 

De standaarden die als uitgangspunt dienen voor het kwaliteitsnetwerk leggen de lat hoog: het zijn ambitieuze standaarden, geen minimale eisen. Er wordt een beperkt aantal standaarden gekozen om ervoor te zorgen dat er op de reviewdag ruimte is voor diepgaand gesprek. Het is niet de bedoeling dat er een allesomvattende set is over alle aspecten van kwaliteit. Primair zijn de standaarden aanleiding voor een gesprek tussen professionals en cliënten over kwaliteit.

Standaarden worden mede door de cliënten bepaald en een cliëntreviewer maakt als volwaardig lid deel uit van het reviewteam. Deze borgt dat het perspectief van de cliënt een duidelijke plek krijgt in de review. Als het betrekken van een cliëntreviewer niet mogelijk is binnen de reviewbezoeken, wordt gezocht naar een andere manier waarop het perspectief van de cliënten kan worden gegarandeerd. Bijvoorbeeld door het inzetten van een forensisch ervaringsdeskundige. Essentieel voor het kwaliteitsnetwerk is dat cliënten als partner worden betrokken in de (zelf)review. 

In navolging van de Britse methodiek leeft nog steeds de ambitie om naasten een plek te geven in de Nederlandse methodiek. Dit blijkt in de praktijk heel moeizaam te zijn, echter we blijven ernaar streven.

De reviewdag duurt minimaal één hele dag. Het reviewteam bestaat uit minimaal vier en bij voorkeur vijf reviewers die zoveel mogelijk vanuit verschillende instellingen en verschillende disciplines afkomstig zijn. Dit team wordt aangevuld met een ondersteuner vanuit het EFP. Deze bewaakt de eenduidige uitvoering van de methodiek en ondersteunt het reviewteam.

Het kwaliteitsnetwerk versterkt de kwaliteit van zorg. Om duurzaam een bijdrage te leveren aan de kwaliteit binnen de sector, moet de methodiek goed uitgevoerd worden. Zo is er een handboek dat de methodiek beschrijft en worden reviewers getraind. Ook wordt de kwaliteit van de inzet van de reviewers tijdens de reviewbezoeken gemonitord; waar nodig vindt bijsturing plaats. Om de kwaliteit van de methodiek te borgen wordt na elke cyclus een brede evaluatie uitgevoerd op de hele cyclus. 

Gedurende de eerste 3 cycli van het Kwaliteitsnetwerk FPA is getracht door middel van wetenschappelijk onderzoek aan te tonen dat deelname aan een kwaliteitsnetwerk leidt tot aangetoonde effecten op de kwaliteit van zorg. Helaas is dit met behulp van kwantitatief onderzoek niet gelukt. Via KFZ is er een literatuuronderzoek gedaan naar de effecten van peer-reviews. Hieruit blijkt dat theorieontwikkeling voor dergelijke kwaliteitsnetwerken nog in de kinderschoenen lijkt te staan.

Verbeteren van kwaliteit begint bij inspiratie. Maar daarmee zijn we er nog niet. 

Het is de ambitie van het kwaliteitsnetwerk om niet slechts de cyclus uit te voeren, maar ook in de stap daarna de individuele instellingen te ondersteunen bij het implementeren van parels en het werken aan oesters. Daarbij hoort onder andere het verbinden van instellingen die kennis bij elkaar te halen hebben.

De toon van de review is positief. De kracht van een kwaliteitsnetwerk ligt erin dat deelnemers enthousiast worden van bij elkaar in de keuken te kijken. Dit drijft kwaliteitsverbetering binnen het kwaliteitsnetwerk: inspiratie en van elkaar willen leren. De nadruk ligt daarom op laagdrempelig contact, onderlinge verbinding, gezamenlijkheid en plezier.

Samen met de professionals in het veld ontwikkelen we de methodiek door. Initiatieven daartoe vanuit deelnemers worden toegejuicht. 

Deelname aan een kwaliteitsnetwerk is een keuze maar niet vrijblijvend. De inzet van de deelnemende organisaties is bepalend voor de meerwaarde van het kwaliteitsnetwerk. Elke deelnemer zorgt ervoor dat afspraken tijdig worden nagekomen, de zelfreview voldoende en waardevolle informatie bevat, reviewers van de benodigde disciplines beschikbaar worden gesteld en voldoende tijd en gelegenheid wordt geboden aan alle deelnemers (instellingscoördinator, reviewers, etc.) om de cyclus op een kwalitatief hoogwaardige wijze uit te voeren.