Overzicht van parels

De kliniek heeft een professionaliseringsslag gemaakt door de methodiek Safepath te introduceren. De kliniek zit op het moment midden in het implementatieproces. Safepath is een evidence-bases methode die teams helpt te versterken. Safepath heeft als doel het functioneren en de dynamiek van het team te verbeteren en medewerkers te voorzien van handvaten om in te grijpen bij uitdagend gedrag, een gezondere en veiligere therapeutische omgeving te creëren en patiënten te voorzien in belangrijke emotionele behoeften. Tevens biedt het handvaten om te reflecteren op (eigen) gedrag en te signaleren hoe bepaalde situaties je kunnen beïnvloeden. Safepath combineert de principes van schematherapie met positieve psychologie. De methodiek wordt gedragen door alle lagen van de organisatie. De implementatie behoeft nog aandacht maar is planmatig en vanuit de inhoud gedreven aangevlogen. Er is geïnvesteerd in het creëren van draagvlak en elke medewerker is inmiddels getraind binnen de methodiek. Tevens vindt er teamintervisie op het onderwerp plaats. Medewerkers kunnen goed uitleggen wat de methodiek inhoudt en hoe dit kan bijdragen binnen de behandeling. Tevens geven medewerkers aan dat de methodiek zorgt voor het spreken van één gezamenlijke taal. Er wordt nu gekeken hoe er een goede vertaalslag naar de praktijk gemaakt kan worden.

De medewerkers van FPA GGZ-WNB hebben te maken gehad met veel wisselingen in personeel en afdelingen. Door corona was er veel leegstand ontstaan, wat ervoor heeft gezorgd dat er in mei 2022 een andere indeling van de units is gekomen en de focus meer op de doelgroep met LVB is komen te liggen. Ondanks deze wisselingen wordt er grote betrokkenheid onder de medewerkers ervaren. De teams zijn flexibel, meegaand, meedenkend en komen met out of the box ideeën. De ervaren collega’s zijn bij de herindeling verdeeld over de teams. Zij kunnen hun passie voor de forensische zorg en hun ervaring daarin goed overbrengen op de collega’s. Het reviewteam vindt het bewonderingswaardig om te zien dat ondanks alle wisselingen er duidelijk teamspirit te merken is.

Medewerkers voelen zich verbonden met de organisatie en voeren met passie hun werk uit. Tevens voelen medewerkers zich betrokken bij zowel de patiënt als hun collega’s. Goede zorg voor de patiënt staat voorop. Dit komt deels door de bevlogenheid die medewerkers voor de doelgroep voelen en leidt onder andere tot meer motivatie in het werken met de patiënt, maatwerk en een prettige samenwerking met collega’s. Meerdere medewerkers werken al jaren met veel plezier voor de organisatie en zijn begonnen als sociotherapeut of vakantiekracht en inmiddels doorgestroomd naar andere functies, anderen keren terug van weggeweest.

Waar (FPA) GGZ-WNB in uitblinkt, is de mogelijkheid tot op- en afschalen van zorg binnen de eigen instelling. Binnen GGZ-WNB wordt op dit terrein van ‘FHIC’ tot beveiligingsniveau ‘2-hoog’ en ‘2-laag’ tot een forensische woongroep en ambulante behandeling bij de forensische polikliniek geboden. De forensische woongroep is voor cliënten met een detentietitel waarbij de overstap naar de samenleving te groot is. Hier wordt een traject voor drie maanden aangeboden om de overgang van de gesloten setting naar de open setting te verkleinen. Met betrekking tot de forensische polikliniek is GGZ-WNB de enige aanbieder van Midden- en West-Zeeland die deze zorg aanbiedt (in samenwerking met GGZ Emergis en GGZ Breburg). Er kan dus op het eigen terrein op- en afgeschaald worden van de FHIC tot de forensische woongroep, wat FPA GGZ-WNB hierin uniek maakt en absoluut gezien kan worden als een parel.

Medewerkers zijn trots op hun werk en waar de kliniek voor staat: een bijdrage leveren aan het veiliger maken van de maatschappij en patiënten op een menswaardige manier en met oog voor kwaliteit van leven behandelen. Dit vergt soms een lange adem om stappen te kunnen zetten. Medewerkers halen hun veerkracht uit de kleinere successen binnen het grotere geheel. Ze werken met passie voor de doelgroep en er heerst een open cultuur. Er wordt tussen collega’s saamhorigheid gevoeld en medewerkers zijn loyaal aan elkaar, de patiënt en de instelling. Medewerkers beschrijven zichzelf en elkaar als veerkrachtig.

Wat in de verschillende gesprekken tijdens de reviewdag naar voren kwam, is de betrokkenheid van de behandelaren. Dit bleek uit verschillende voorbeelden. De behandelaren zijn standaard in de ochtend aanwezig bij de overdracht. Mocht dit een keer niet lukken, dan gaan ze later die dag bij de collega’s op de afdeling langs. Zo zoeken de behandelaren actief contact met de ervaringsdeskundigen voor de inzet van hun kennis in casussen of om samen programma's op te zetten. Daarnaast zijn de behandelaren zichtbaar op de afdeling aanwezig, de deur staat letterlijk open. Dit creëert laagdrempelig contact met zowel collega’s als cliënten. In de gesprekken met de cliënten kwam naar voren dat zij gemakkelijk contact krijgen met de behandelaren, zich gehoord voelen en betrokken worden bij de invulling van hun behandeling. Daarnaast zijn er ook wekelijks groepsgesprekken op de afdeling om over algemene zaken zoals verslaving te praten, waarbij naast de groepswerkers ook de behandelaren aansluiten. De vorige cyclus was het missen van de verbinding met onder andere behandelaren een oester. Het reviewteam vindt het mooi om te zien dat collega’s en cliënten nu grote betrokkenheid van de behandelaren ervaren.

De kliniek besteedt aandacht aan het organiseren van activiteiten voor zowel patiënten als voor patiënten in samenwerking met medewerkers. Zo heeft de kliniek een eigen voetbalclub, waarin het elftal van de Jonker Boys bestaat uit patiënten, medewerkers en vrijwilligers. De Jonker Boys zijn een officiële voetbalclub en doen mee aan de KNVB competitie. Er wordt getraind op het mooie, ruime voetbalveld binnen de muren van de kliniek met een eigen kantine en kleedkamers. Daarnaast is er door de geestelijke verzorging een koor opgericht waarin patiënten, medewerkers en vrijwilligers samen zingen. Tevens beschikt de kliniek over een ruim vrijwilligersbestand waarin 35 vrijwilligers ingezet worden op verschillende gebieden binnen de behandeling. Er wordt goed nagedacht over waar en hoe de vrijwilligers ingezet worden en hoe zij kunnen aansluiten bij de wensen en behoeftes van de patiënt.

Van oudsher biedt de kliniek behandeling aan patiënten met psychotische kwetsbaarheid. Vandaag de dag behelst dit nog steeds het grootste gedeelte van de patiënt-populatie. Hierdoor heeft de kliniek veel kennis en kunde opgebouwd met betrekking tot het bejegenen en behandelen van patiënten met psychotische kwetsbaarheid. De herstelgerichte zorg die geboden wordt, is specifiek gericht op deze doelgroep. Tevens is FPK Inforsa als enige forensische kliniek gespecialiseerd in het bieden van elektroconvulsietherapie (ECT) en is hiervoor een speciaal ingericht ECT-centrum gerealiseerd. ECT wordt in dit centrum met name geboden aan forensische patiënten met psychotische kwetsbaarheid, waar andere ECT centra zich meer richten op reguliere patiënten met depressieve klachten. ECT is een behandeling die wordt toegepast bij een aantal ernstige psychiatrische aandoeningen. Met een stroomstoot wordt kunstmatig een epileptische aanval opgewekt. Door deze behandeling meerdere keren te herhalen, wordt het psychisch lijden van de patiënt verminderd, het functioneren verbeterd en de kwaliteit van leven geoptimaliseerd. Het betekent ook dat patiënten na de behandeling vaak minder medicatie nodig hebben. ECT wordt heel humaan toegepast. Zo is de patiënt onder volledige narcose en wordt hij intensief begeleid door verschillende specialisten. Patiënten komen in aanmerking voor ECT, als er geen enkele vorm van therapie meer aanslaat en de behandeling is gestagneerd. Patiënten worden hiervoor grondig gescreend. ECT staat als laatste therapie in de lijn van protocollen, maar kan van grote meerwaarde zijn. Zo is uit onderzoek en uit de praktijk gebleken dat ECT een effectieve behandeling is.

De kliniek maakt gebruik van een beloningssysteem middels het werken met tokens. Bij goed en positief gedrag kunnen patiënten een token verdienen die zij in een speciaal daarvoor gemaakte koker kunnen opsparen. De opgespaarde tokens kunnen besteed worden in de winkel waar patiënten bijvoorbeeld een koptelefoon of andere producten en attributen kunnen kopen. Het tokensysteem werkt motiverend en stimulerend en heeft als effect dat patiënten actiever meewerken binnen hun behandeling. Het tokensysteem laat zien dat belonen beter werkt dan straffen en zo heeft de FPK een positieve manier gevonden om patiënten meer te activeren. Medewerkers geven aan dat patiënten die het tokensysteem van te voren niet zagen zitten nu ook actief meesparen en positief zijn over deze werkwijze.

Iedere patiënt wordt als individu behandeld waarbij oog voor de groepsdynamiek niet vergeten wordt. Medewerkers kijken naar de persoon achter de patiënt en leveren warme en persoonsgerichte zorg die waar mogelijk aansluit op behoeftes, wensen en mogelijkheden. Zo zoeken begeleiders patiënten persoonlijk op als hun onderbuikgevoel zegt dat dit nodig is of worden er passende oplossingen op maat gezocht bij stagnatie van de behandeling. Een voorbeeld hiervan is dat er op het terrein een klein huisje is aangebouwd waar een patiënt woont die op geen enkele groep op zijn plek was en daardoor niet kon doorstromen. De patiënt in kwestie is door zijn eigen huisje opgebloeid en staat weer open voor contact waardoor behandeling weer mogelijk is. Ook tijdens de coronapandemie heeft maatwerk voorop gestaan. Medewerkers zijn continu aan het schakelen en aan het kijken waar de aansluiting met de patiënt gevonden kan worden. Daarbij proberen medewerkers creatief te zijn en buiten de kaders te denken om zo de best mogelijke zorg aan hun patiënt te leveren. Goede zorg voor de patiënt staat duidelijk bovenaan de agenda’s van medewerkers.

Binnen het intensief trauma traject krijgen patiënten intensieve trauma behandeling gedurende twee weken. Patiënten krijgen tijdens de behandeling een combinatie aangeboden van onder andere EMDR, exposure-therapie, lichaamsbeweging, sport en psycho-educatie. Het traject wordt ontwikkeld en gecoördineerd door twee behandelaren. Tevens is het traject aangesloten bij een landelijke groep binnen het forensische veld wat zich enkel en alleen op trauma richt. De kliniek is gestart met onderzoeken wat er al wordt aangeboden binnen het forensische veld aan traumabehandeling. Er is een samenwerking met een promovenda aangegaan en uitvoering onderzoek gedaan. De kliniek heeft vervolgens een visie op traumabehandeling geformuleerd en een intensieve behandeling uitgerold. Er is gekaderd gekeken naar wat het doel en de noodzaak is. Daarnaast is er tijd geïnvesteerd in het creëren van draagvlak. Ook wordt er gekeken naar de effecten van de traumabehandeling door regelmatig een meting en evaluatie uit te voeren. Het doel op de langere termijn is om de behandeling drie tot vier keer per jaar terug te laten komen.

Wanneer een patiënt in crisis dreigt te raken en individuele begeleiding nodig is, wordt het één op één begeleidingsteam ingezet. Het team bestaat uit ervaren medewerkers die opgeleid zijn omtrent de bejegening en de begeleiding van patiënten met een grote zorgbehoefte en hulpvraag. Het doel van deze begeleiding is het voorkomen van een ergere crisis, het voorkomen van escalatie bij de patiënt en het voorkomen van dwang en drang. Het team biedt de patiënt nabijheid en levert persoonsgerichte zorg op maat. Doordat deze zorg geboden wordt door een flexibel inzetbaar team drukt dit niet op de huidige bezetting van het personeel van de afdeling.

Op de FHIC-afdeling kunnen forensische patiënten die in crisis verkeren tijdelijk worden opgenomen. Er wordt intensief samengewerkt met als doel het stabiliseren van de patiënt. Medewerkers zijn zo veel als mogelijk aanwezig op de leefgroep en staan altijd naast de patiënt. Er zijn korte lijntjes qua communicatie tussen sociotherapeuten en behandelaren waardoor er snel wordt gehandeld en geschakeld. Het bieden van warme en humane zorg op maat staat voorop en elementen als vertrouwen en contact zijn uitgangspunten in de zorg die geboden wordt. Tevens wordt er na stabilisatie ingezet op het vinden van een geschikte vervolgplek. Medewerkers werken op de FHIC-afdeling volgens een duidelijke menswaardige visie en zijn bekwaam in de FHIC-methodiek.

De kliniek heeft de FHIC-methode geïmplementeerd en hier een afdeling voor ingericht. Op deze afdeling wordt er gewerkt middels de FHIC-methodiek, waarin elementen als contact en vertrouwen centraal staan. Er wordt nabije zorg op maat geleverd aan forensische patiënten die in crisis verkeren. Er wordt ingezet op het zo snel als mogelijk stabiliseren van de patiënt door middel van een humane benadering. Er wordt intensief samenwerkt, snel geschakeld en de lijntjes qua communicatie zijn kort. Medewerkers werken op de FHIC afdeling volgens een duidelijke menswaardige visie.

Het reviewteam vindt de bezoekersruimte van FPA Utrecht een fijne privéruimte waarin familie en naasten ontvangen kunnen worden. Het heeft geen klinische sfeer, maar ziet er juist heel huiselijk uit. Het is een grote ruimte met onder andere een eettafel, een zithoek en een kinderhoek met allerlei speelgoed. Cliënten hebben zelf de bezoekersruimte geverfd en het is aangekleed met huiselijke decoratie. Het reviewteam kan zich voorstellen dat dit voor cliënten een prettige plek is om hun bezoek te ontvangen.

Binnen FPA Utrecht is er aandacht voor een zinvolle daginvulling voor cliënten. Zo konden cliënten tot voor kort maar voor twee dagdelen in de week gebruik maken van de dagbesteding. Nu is dit verdubbeld naar vier dagdelen in de week. Op deze manier is er ook meer ruimte om te onderzoeken wat voor dagbesteding iemand nodig heeft en kan er meer maatwerk geleverd worden aan cliënten. Als cliënten nog geen vrijheden hebben, is er de crea-ruimte waar ze heen kunnen voor een zinvolle daginvulling. FPA Utrecht heeft het plan om hier ook educatie aan te gaan bieden. Sinds kort heeft de FPA ook een jobcoach in huis, die gericht zoekt welke werkplekken (betaald en onbetaald) er voor de cliënt in de omgeving zijn. Dit stimuleert cliënten om buiten het terrein een zinvolle daginvulling op te bouwen.

FPA Utrecht organiseert ieder kwartaal een leefstijlweek. In deze week wordt er extra aandacht geschonken aan de leefstijl en vitaliteit van cliënten. Zo worden er elke dag gezonde gerechten bereid en krijgen cliënten een stempelkaart, waarmee ze stempels kunnen sparen. Een stempel kan bijvoorbeeld verdiend worden door een bepaald aantal stappen op een dag te hebben gezet. Met deze stempels kunnen ze een medaille winnen. Naast deze leefstijlweek worden de cliënten iedere twee weken gewogen en hebben ze elke maand een gesprek met de medische dienst, waar indien nodig een leefstijlplan mee opgesteld kan worden. FPA Utrecht heeft daarnaast een breed aanbod in sport en bewegen, zoals fitness, klimmen en mountainbiken. Tevens is er iedere ochtend een wandelgroep, waarbij medewerkers met cliënten een rondje over het terrein lopen.

Cliënten ervaren het contact met sociotherapie als erg positief. Zij geven aan dat het contact fijn en laagdrempelig is en zij zich gezien en gehoord voelen. Sociotherapie is humaan in contact en door de houding van de sociotherapie durven cliënten zich kwetsbaar op te stellen. Cliënten geven aan dat het hier een prettige plek is en de sfeer op de afdeling erg goed is. Ze hebben het gevoel dat ze feedback kunnen geven aan sociotherapie als ze tegen iets aanlopen, ze alles kunnen bespreken met sociotherapie en er ook echt naar hen geluisterd wordt. Iets wat de cliënten in andere instellingen nog niet vaak hebben meegemaakt.

Wat het reviewteam opviel tijdens de rondleiding op de reviewdag is hoe schoon de afdelingen zijn. Zo was de ruimte van de wc voor de urinecontroles brandschoon en zat er zelfs geen vlekje koffie op het aanrecht in de keuken. Het reviewteam is verteld dat FPA Transfore een woonondersteuner in dienst heeft. Naast dat deze woonondersteuner allerlei taken heeft zoals de voorraden aanvullen, helpt zij ook met het schoonmaken van de afdelingen. Dit doet zij samen met de cliënten en zij helpt hen ook bij het schoonmaken van hun eigen kamer. Het reviewteam is van mening dat een schone afdeling een positieve invloed heeft op het leefklimaat van de cliënten. FPA Transfore ziet duidelijk de waarde van het op orde houden van de afdeling, waardoor het reviewteam dit dan ook tot een parel benoemd.

FPA Transfore heeft op het gebied van in- en doorstroom veel mogelijkheden. Zo is er de FPK Transfore, waarna een groot deel van de cliënten doorstroomt naar FPA Transfore. Daarnaast zijn er vanuit de FPA doorstroommogelijkheden naar forensisch beschermd wonen (FBW) van Transfore. Bovendien zijn er goede contacten met FACT-teams en RIBW Overijssel en heeft deze laatste huisjes/appartementen in Almelo en Enschede waar cliënten van de FPA naar uit kunnen stromen. Tevens beschikt Transfore over poliklinieken waar cliënten na uitstroom ambulante behandeling kunnen krijgen. Binnen de FPA werken er plaatsingscoördinatoren en een gespecialiseerd maatschappelijk werker die goede contacten hebben met externe partijen. In deze contacten wordt blijvend geïnvesteerd, wat zorgt voor korte lijnen. Zij weten bijvoorbeeld tijdig wanneer er een plaats voor uitstroom vrijkomt, waardoor de doorstroom van cliënten gemakkelijker gaat. Er wordt al vanaf het begin van de behandeling gekeken naar de doorstroom door twee tot drie weken na opname van de cliënt te kijken welke trainingen, therapie etc. de cliënt nodig heeft. Hierdoor kan de cliënt in verband met de wachtlijsten alvast aangemeld worden voor de behandelingen, wat de doorstroom bevordert. Het is bewonderingswaardig om te zien dat FPA Transfore veel mogelijkheden heeft tot in- en doorstroom van FPK, FPA naar FBW (en andersom). Hierdoor kan de continuïteit van zorg voor cliënten worden geborgd.

Binnen FPA Transfore is er sprake van een sterk sociotherapeutisch team. Het is een stabiel team met vast personeel en er is weinig verloop. Er is geen tekort aan personeel in het team, waardoor er nauwelijks gebruik gemaakt hoeft te worden van flexwerkers en ZZP’ers. Er is zelfs de mogelijkheid om medewerkers van het sociotherapeutische team bij te laten springen op andere afdelingen in het gebouw waar de FPA zich bevindt. Dit is bijzonder, aangezien er in het hele land tekorten zijn. Er zijn een aantal elementen dat het team sterk en stabiel maakt en houdt. Ten eerste is het sociotherapeutische team gemêleerd; zo is er een goede mix tussen leeftijd, geslacht, het aantal jaren ervaring dat een medewerker heeft en medewerkers die creatief zijn en zorg op maat leveren of juist meer op de regels zitten. Iedereen vult elkaar goed aan. Daarnaast zijn er veel interne opleidingen mogelijk voor het personeel binnen FPA Transfore en worden er ook leerlingen van buitenaf opgeleid die door blijven werken bij FPA Transfore, waardoor dit ook stabiele factoren in het team worden.

In de Kliniek Raad zit één patiënt van elke afdeling. Om de drie maanden wordt er gewisseld van patiënt. De Kliniek Raad denkt mee over het reilen en zeilen van de kliniek. Zo wordt de stand van zaken op de afdelingen en voorstellen van bijvoorbeeld verlofplannen met hen besproken. Door lid te zijn van de Kliniek Raad leren patiënten ook allerlei vaardigheden, zoals een overleg voorzitten of notuleren en het ‘midzomerfeest’ organiseren. De Kliniek Raad wordt door alle medewerkers en patiënten als belangrijk gezien. Het reviewteam is dan ook onder de indruk van de Kliniek Raad en hoe deze is neergezet binnen de FPA.

Voor nieuwe medewerkers is er standaard een leertraject van twee jaar waarin er allerlei trainingen gevolgd moeten worden. Er worden eerst basistrainingen zoals ‘fysiek ingrijpen’ gegeven, waarna het steeds meer wordt uitgebreid. In het eerste jaar van het leertraject is er ook elke eerste donderdag van de maand werkbegeleiding. Iedereen die dan nieuw in dienst is (dus bijvoorbeeld ook de schoonmaker) zit dan bij elkaar. Hier komen onderwerpen naar voren zoals hoe je een kamercontrole moet uitvoeren. Daarnaast heeft het als doel elkaar leren kennen. Zo staat er 1,5 uur ingepland om over ervaringen te praten met andere medewerkers en komen medewerkers van verschillende disciplines iets vertellen over bijvoorbeeld de samenwerking. Tevens vindt er het eerste uur op donderdag deskundigheidsbevordering plaats. Hier komen verschillende onderwerpen aan bod, zoals medicatie. Medewerkers zijn erg enthousiast over de scholing die aangeboden wordt en vinden het prettig dat er veel gezamenlijkheid is. Hierdoor wordt de drempel voor het leggen van contact tussen medewerkers verlaagd.

Binnen FPA De Voorde zijn er forensisch netwerkbegeleiders werkzaam, die als hoofdtaak het betrekken van het netwerk bij de behandeling van de patiënt hebben. Ieder blok van twee afdelingen heeft een eigen forensisch netwerkbegeleider, die samen met een hoofd behandeling, een teamleider en groepsleiding het behandelend team voor dat blok vormt. Naast de hoofdtaak zijn de taken van een forensisch netwerkbegeleider onder andere het onderhouden en steunen van het netwerk, op huisbezoek gaan bij het netwerk, meedenken over verlofaanvragen en trajecten (voor als de patiënt bijvoorbeeld niet volledig onbegeleid met verlof kan, maar wel met zijn zus) en meegaan op netwerkverloven. Als de patiënt geen of weinig pro-sociaal netwerk heeft, zet de forensische netwerkbegeleider zich in om dit uit te breiden door middel van bijvoorbeeld nieuwe vriendschappen of de inzet van vrijwilligers. De forensisch netwerkbegeleider houdt ook contacten met het Informatiepunt Detentieverloop (IDV), zodat de slachtoffers geïnformeerd worden over de verlofstappen die door de patiënt gezet worden.

De visie van FPA De Voorde is gericht op het relationeel werken. Hierbij staat het aangaan van contact met de patiënt op een gelijkwaardige, empathische en open werkwijze centraal. Herstelgericht werken en maatwerk is van belang. Er wordt gewerkt vanuit de filosofie om het samen met de patiënt te doen. Hierdoor is er een grote sociale veiligheid binnen de FPA en wordt er bijvoorbeeld niet met piepers gewerkt. Er is een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor veiligheid, als er iets gebeurt schieten ook patiënten te hulp. Medewerkers werken actief met vroegsignalering om de veiligheid te borgen. Elke ochtend wordt er een ochtendbulletin rondgestuurd waarin alle bijzonderheden staan. Er wordt zowel een variant naar de medewerkers gestuurd als naar de patiënten (een aangepaste versie vanwege privacy), zodat iedereen op de hoogte is van wat er speelt. Zowel medewerkers als patiënten zijn enthousiast over het relationeel werken. FPA De Voorde is een longcare kliniek waar patiënten zitten waarbij voorgaande klinische behandelingen onvoldoende resultaat hebben gehad. Door het relationeel werken en de tijd die er is om patiënten te behandelen, worden er soms toch nog manieren gevonden om (kleine) stappen vooruit te zetten. Er wordt hierbij ‘out of the box’ gedacht en niet snel opgegeven. Patiënten geven aan de werkwijze en het doorpakken van medewerkers als erg prettig te ervaren, in een andere kliniek zouden ze al weg zijn gestuurd. Het vertrouwen dat de medewerkers hen geven betekent veel voor hen.

Iets wat op de reviewdag duidelijk naar voren is gekomen, is het positieve werkklimaat. Medewerkers geven aan dat de FPA een klein, prettig en hecht team heeft om in te werken. Er is sprake van bevlogenheid, sfeer en medewerkers ervaren veel veiligheid. Er wordt multidisciplinair gewerkt waarbij er korte lijnen zijn en veel overlegd wordt met elkaar. Cliënten merken dit in het leefklimaat, waar zij erg positief over zijn. Zij hebben het gevoel dat ze eindelijk gezien worden als mens. “Ze kijken vooral naar de persoon van binnen en hoe je nu bent, in plaats van naar wat je allemaal hebt gedaan. De aanpak die ik hier heb gehad, is de beste die ik tot nu toe heb meegemaakt’’, geeft een van de cliënten aan. Cliënten benoemen dat er naar hen wordt geluisterd, ze serieus worden genomen en medewerkers altijd bereid zijn voor een gesprek. Er wordt consequent gewerkt en cliënten voelen zich veilig op de afdeling.

Voor het aantal bedden dat FPA de Rooyse Wissel heeft, is er een breed forensisch behandelaanbod. Het behandelteam van de FPA zelf is niet heel groot, maar er wordt ook gebruik gemaakt van de therapeutische dienst van de FPC/K de Rooyse Wissel. Zij hebben een aantal vaste uren in de week voor de FPA en kunnen op aanvraag invliegen. Er is geen wachtlijst, zij zijn op korte termijn beschikbaar. Hierdoor is er allerlei aanbod zoals EMDR, traumatherapie en schematherapie. De FPA heeft zelf vaktherapeuten in dienst, die psychomotorische en beeldende therapie geven. De vaktherapeuten hebben veel uren binnen de FPA en kunnen hierdoor ook aandacht besteden aan welke werkvorm het beste aansluit bij de doelgroep die op dat moment binnen zit. Zo wordt vaktherapie tevens geïntegreerd in de behandeling, door bijvoorbeeld beeldende therapie en schematherapie met elkaar te integreren.

FPA de Rooyse Wissel heeft een vlog opgenomen waarin het afdelingshoofd en een sociotherapeut laten zien hoe de FPA eruit ziet, welke faciliteiten er zijn en wat je kan verwachten wanneer je hier opgenomen wordt. Daarbij heeft de FPA een folder met basisinformatie zoals de afdelingsregels, het bezoekbeleid en hoe het in zijn werk gaat met vrijheden. Zowel de folder als vlog worden vóór opname aan de cliënt uitgereikt, zodat diegene zich zo goed mogelijk kan voorbereiden op de opname en weet wat er te wachten staat in de FPA. De cliënt wordt (indien mogelijk) ook vooraf bezocht door een persoonlijk begeleider van de FPA, om alvast kennis te maken en eventuele vragen te stellen en te beantwoorden.

Om de cliënt meer invloed te geven op zijn/haar behandeldoelen, wordt gebruik gemaakt van de methodiek ‘Samen beslissen’. Er wordt vanaf opname gestart met het ‘Samen beslissen’ en de input daaruit maakt onderdeel uit van het behandelplan. De doelen waaraan de cliënt wil werken worden vormgegeven door middel van het leggen van kaartjes. Deze kaartjes bevatten onderwerpen zoals financiën, zelfredzaamheid en seksualiteit. De cliënt legt de onderwerpen bij een ‘stoplicht’ (rood is niet interessant, oranje is redelijk interessant en groen is interessant). Er wordt gekeken welke onderwerpen bij oranje en groen liggen en wat hieruit de belangrijkste zijn. Deze onderwerpen worden besproken aan de hand van vragen zoals ‘Wat vind je hieraan interessant?’ en ‘Wat wil je op dit gebied leren?’. Daarnaast is er ook aandacht voor de onderwerpen die bij rood liggen. Op basis hiervan worden doelen opgesteld in het behandelplan. Cliënten geven aan erg enthousiast te zijn over de methodiek. Ze hebben het gevoel mee te mogen beslissen met de doelen, het echt samen te doen en eigen regie te hebben in hun behandelplan.

Binnen de mogelijkheden van het justitiële kader en toestandsbeeld heeft de patiënt zoveel mogelijk eigen regie over zijn herstel. Patiënten hebben inbreng in hun behandeling en worden betrokken in gesprekken. Zo wordt tijdens het zorgafstemmingsgesprek het behandelplan gezamenlijk besproken, waarbij aan de patiënt gevraagd wordt of hij nog aanvullingen/wijzigingen heeft, een andere visie, etc. Wensen van patiënten worden altijd meegenomen en onderzocht of dit mogelijk is. Patiënten geven aan dat er niet zomaar wordt beslist, maar altijd in overleg met hen. Als er toch een ‘nee’ volgt, wordt aan hen uitgelegd waarom. De eigen regie van de patiënt komt ook terug in het signaleringsplan. Nieuwe patiënten krijgen een leeg format van het signaleringsplan met daarbij uitleg, om zo zelf het signaleringsplan op te stellen. Hierna wordt er samen met de casemanager naar gekeken. Mocht er discrepantie zijn tussen de invulling van de patiënt en de casemanager, dan wordt erbij gezet wat van de patiënt is en wat van het team. Zo wordt niet het inzicht van de patiënt van tafel geveegd, maar behoudt de patiënt een stukje eigenaarschap.

FPA De Diepen beschikt over breed behandelaanbod. Voorbeelden van het aanbod zijn delictdiagnostiek, cognitieve gedragstherapie, muziektherapie, beeldende therapie en EMDR. Het aanbod is heel divers, wat goed aansluit bij de diversiteit in patiënten, titels en problematiek waar FPA De Diepen mee te maken heeft. Ieder behandelplan wordt afgestemd op wat de patiënt nodig heeft. De FPA werkt veel samen met FPK Assen, waardoor zij ook gebruik kunnen maken van de behandelingen die daar aangeboden worden. Er is daarnaast blijvende aandacht voor ontwikkeling. Zo staat de training Vriendschap, Relaties, Intimiteit en Seksualiteit (VRIS) in de ontwikkelschoenen. Daarnaast zijn er vier expertisegebieden in ontwikkeling: psychotische kwetsbaarheid, ontwikkelingsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en seksuele stoornissen. Bij elk expertisegebied is een regiebehandelaar en een deel van de sociotherapie betrokken om die gebieden meer inhoud te geven.

Medewerkers geven aan dat zij enthousiast zijn over het werkklimaat. Er hangt een fijne sfeer, er zijn korte lijnen, er wordt multidisciplinair samengewerkt en het team is flexibel. Als er tekorten zijn, lossen collega’s dit onderling op. Ook kan er gebruik gemaakt worden van collega’s van FPK Assen om in te vallen. Regelmatig wordt er bij elkaar gecheckt hoe iemand erbij zit. Er zijn teammiddagen, morele beraden en methodiekbesprekingen, waar wordt stilgestaan hoe het gaat en of er situaties zijn waar men tegenaan loopt. Daarnaast wordt ontwikkeling gestimuleerd. Los van de verplichte scholing zijn er veel mogelijkheden voor medewerkers om door te ontwikkelen. Zo kunnen allerlei cursussen gevolgd worden en zijn er mogelijkheden om opleidingen te volgen, zoals de opleiding tot verpleegkundig specialist. Ook zijn er mogelijkheden tot extra taken, bijvoorbeeld als sociotherapeut training geven op de groep en coach worden van een patiënt die meer ondersteuning nodig heeft. Dit geeft ook mogelijkheden om medewerkers zich te laten ontwikkelen en geeft medewerkers ruimte om taken op te pakken die ze interessant vinden.

Binnen FPA De Diepen is het herstelgericht werken geïntegreerd in de werkwijze. Dit uit zich op verschillende manieren en er wordt per patiënt maatwerk geleverd. De FPA heeft een training, de MOVE, waar de gebieden van IRB (Individuele Rehabilitatie Benadering) centraal staan. Tevens beschikt de FPA over twee onderwijstrajectbegeleiders. Zij richten zich op het individuele herstel en kijken samen met de patiënt wat voor werk, opleiding, cursussen, etc. diegene wil gaan doen in het kader van zijn of haar herstel. Ook kan gebruik gemaakt worden van de ervaringsdeskundige van FPK Assen en kan systeemtherapie ingezet worden om bijvoorbeeld te onderzoeken of de banden met het systeem hersteld moeten en kunnen worden. Daarnaast wordt focus gelegd op beschermende factoren. Vaak weten patiënten wel wat hun risicofactoren zijn, maar kunnen zij niet bedenken wat voor hen beschermend is. Door hierbij stil te staan, worden ze bewust van deze factoren die hen kunnen helpen bij het herstel.

Iets waar alle medewerkers enthousiast over zijn, is het ochtendrapport. Doordeweeks wordt er iedere ochtend een moment georganiseerd met alle behandelaren en verpleging van elke afdeling bij elkaar. Dit is een soort ‘veiligheidsmoment’, waarbij aan de hand van onderwerpen zoals bezetting en onrust besproken wordt of er bijzonderheden zijn. Er wordt hier samengewerkt als een team. Zo springen behandelaren bij op de groep als daar sprake is van onderbezetting. Medewerkers geven aan het ochtendrapport prettig te vinden, omdat je op deze manier op de hoogte bent van wat er die dag allemaal speelt qua spanningen, hoe de bezetting eruitziet, of er onrust is, etc.

Door het grote behandelteam waar FPA De Boog over beschikt is er een breed behandelaanbod, zowel individueel als groepsgericht. Dit is de afgelopen paar jaar flink gegroeid. Er worden behandelingen gegeven zoals trauma, EMDR, schematherapie, cognitieve gedragstherapie, agressieregulatie en de module ASS. Ook zijn er twee systeemtherapeuten werkzaam binnen de FPA en kunnen seksuologen ingeschakeld worden waar patiënten naartoe kunnen voor behandeling. Er is een gespecialiseerd aanbod in behandeling in autisme en autisme in combinatie met zedendelict, waar FPA De Boog landelijk bekend om staat en hier patiënten voor aangemeld krijgt vanuit het hele land. Daarnaast heeft de FPA ook een focus op LVB en trauma.

Patiënten ervaren dat medewerkers mensgericht werken. Zij geven aan zich mens te voelen bij de medewerkers en dat er vooral naar het nu gekeken wordt en niet zo zeer naar het delict. Er is een goede en fijne samenwerking met hen en medewerkers nemen alle aandacht en tijd voor de patiënten. Ze staan open voor ideeën en er is veel vertrouwen. Patiënten geven aan dat er een stabiel team aanwezig is en sociotherapie veel op de groep is, wat een fijne sfeer maakt en als prettig wordt ervaren.

FPA De Boog bestaat uit acht afdelingen. Deze afdelingen zijn met de clustering verdeeld over drie clusters: cluster 1 met een individueel gericht behandelmilieu (voornamelijk autisme en LVB), cluster 2 met een groepsgericht behandelmilieu en cluster 3 de FHIC. Ieder cluster heeft een teamleider en een eigen behandelteam. Voordat de clustering van teams heeft plaatsgevonden, hadden alle acht de afdelingen van FPA De Boog één behandelstaf. Het voordeel hiervan was dat de behandelaar meeging bij verplaatsing van een patiënt naar een andere afdeling en de patiënt zo dezelfde behandelaar hield. Het nadeel was dat het team op de afdeling hierdoor te maken had met veel verschillende behandelaren, waardoor de lijnen lang waren. Behandelaren moesten met alle afdelingen contact houden, omdat hun patiënten over alle afdelingen verspreid zaten. Daarnaast wilde de FPA met de FHIC starten, maar zaten patiënten die deze zorg nodig hadden verspreid over alle afdelingen. Om deze redenen heeft er een clustering van de afdelingen plaatsgevonden. Eerst werd er voornamelijk top-down gewerkt vanuit het behandelteam, nu is er door de clustering meer gelijkwaardigheid en wordt er meer samengewerkt tussen het behandelteam en de verpleging. Het is overzichtelijker en de lijnen zijn korter. Er wordt gerichter overlegd, behandelaren hoeven niet meer langs alle afdelingen maar hebben één cluster waar ze gemakkelijk kunnen langslopen, waardoor ook meer de connectie met de teams op de afdelingen aangegaan kan worden. Er zijn stabiele teams en de opbrengsten van de clustering zijn te zien in alle lagen van de FPA. Het voordeel dat patiënten dezelfde behandelaar hielden vóór de clustering is ook geborgd: er vindt een strakkere screening plaats, waardoor geprobeerd wordt patiënten zoveel mogelijk in het juiste cluster te plaatsen, ter voorkoming van doorplaatsing. Hierdoor behouden patiënten zoveel mogelijk hetzelfde behandelteam.

Eén keer per zes weken vindt het patiëntenplatform plaats. Dit is een moment waarin patiënten live feedback kunnen geven over tal van onderwerpen zoals het rookbeleid, voeding en het naastenbeleid. Het patiëntenplatform bestaat uit een ervaringsdeskundige, de cliëntenraad, sociotherapie, een teamleider en een aantal patiënten. Er zit van elke afdeling een patiënt bij, waarbij op elke afdeling een oproep gedaan wordt wie dit wil doen. Het patiëntenplatform wordt zowel door medewerkers als patiënten als waardevol ervaren en als belangrijk gezien. De feedback die hieruit komt, wordt door medewerkers meegenomen en daar wordt actie op ondernomen. Zo wordt er elke maand van het jaar aan een gericht thema gewerkt op de afdelingen, waarbij het thema voortkomt uit de feedback van het patiëntenplatform.

Het outreach-team sluit vanaf het einde van de behandeling van de patiënt, minimaal een half jaar van tevoren, bij de behandelplanbesprekingen aan. Hierdoor krijgt het team een goed beeld van de patiënt en de (behaalde) behandeldoelen. Zodra de patiënt de instelling verlaat, zorgt het outreach-team voor een overdracht aan de vervolgvoorziening. Vervolgens blijft het team de patiënt monitoren. Het team kan in het geval van een terugval de patiënt terugplaatsen. Het outreach-team heeft een fijne samenwerking zowel binnen de kliniek, met onder andere de maatschappelijk werker en de trajectbegeleider, als buiten de kliniek, met andere instellingen.

Zowel binnen de FPK als op het terrein daarbuiten is een breed aanbod aan dagbesteding. Zo biedt de organisatie onder andere hout- en metaalbewerking, creatieve werkzaamheden, groenvoorziening, werk in de winkel en werk in de keuken. De ruimtes waarin de dagbesteding wordt aangeboden zijn groots opgezet en wekken een georganiseerde, gestroomlijnde indruk op het reviewteam. Medewerkers van de dagbesteding zoeken naar aansluiting en verbinding met de patiënt en proberen patiënten op creatieve wijzen te motiveren voor dagbesteding. Zo werken ze bijvoorbeeld met één op één begeleiding aan een project of zoeken ze patiënten persoonlijk op als zij niet naar hun dagbesteding komen om te bespreken wat er speelt.