Overzicht van parels

De samenwerking tussen de Dienst Geïntegreerde Beveiliging (DGB) en sociotherapie wordt als zeer prettig ervaren. Deze uitspraak wordt ondersteund door zowel medewer - kers als door patiënten. Het creëert een setting waarin mensen zich veilig en gesteund voelen: “Aanwezigheid DGB zorgt voor een gevoel van rust, we durven bepaalde situaties en gesprekken aan te gaan die we anders niet aan zouden durven gaan” wordt in één van de gesprekken gezegd.

RIBW Overijssel heeft waardevolle contacten in de regio waarmee cliënten verbinding krijgen met de stad of regio waarin ze wonen. Zo is er in Deventer en Raalte een goede samenwerking met Vriendendiensten. Dit is een organisatie waar onder andere vrijwilligers en ervaringsdeskundigen aan verbonden zijn. Vanuit de vriendendiensten worden er allerlei activiteiten georganiseerd op het gebied van herstel, zoals herstelcursussen of WRAP-cursussen. Om de drempel voor cliënten te verlagen is Vriendendiensten eerst op de woonlocatie geweest om het spel Steekje Los te spelen en zijn cliënten later naar Vriendendiensten toegegaan om het spel te spelen. Ook zijn er goede samenwerkingen met dagbestedingslocaties in de omgeving, zoals het grand café bij een verzorgingstehuis in Deventer. Door goede contacten in de buurt te hebben, wordt het voor cliënten makkelijker om een netwerk op te bouwen en binding te krijgen met de woonplaats. Op die manier wordt voorkomen dat cliënten te veel binden aan de zorginstelling waar ze verblijven en dat is helpend in het herstel.

De kliniekraad is een raad die vertegenwoordigd wordt door patiënten, een algemeen co - ördinator en een medewerker van de afdeling. Iedere ochtend komt de kliniekraad bij el - kaar en bespreken zij zaken die reilen en zeilen op de afdeling. Belangrijke onderwerpen komen hier aan bod zoals veiligheid, conflicten of eventuele separaties die voorbereid en besproken moeten worden. De kliniekraad consulteert en geeft advies, en heeft hierbij geen beslissende functie

RIBW Overijssel kent een cultuur en werkklimaat waarin fouten gemaakt mogen worden en bespreekbaar zijn. Medewerkers voelen de veiligheid om hun fouten te bespreken zonder het gevoel te hebben hiervoor benadeeld te worden. Medewerkers zijn gewend feedback te geven en te krijgen, bijvoorbeeld via jaargesprekken en 360 graden feedback. Er wordt ruimte genomen om fouten na te bespreken zonder met een vinger te wijzen en hiervan samen te leren en ermee aan de slag te gaan. Dit komt bijvoorbeeld terug in het evalueren van escalaties en incidenten in de teams. Daarnaast zijn hulpmiddelen zoals intervisie goed ingebed, waar spanningsvelden ook weer besproken kunnen worden, wat bijdraagt aan een werkklimaat waarin veel bespreekbaar is.

Binnen de kliniek zijn zowel medewerkers als patiënten verantwoordelijk voor de veilig - heid. Deze verantwoordelijkheid wordt gezamenlijk gedragen door alle lagen van de orga - nisatie. Er wordt gewerkt aan veiligheid door middel van het inzetten van multidisciplinaire overleggen, samenwerking tussen medewerkers en patiënten, verantwoordelijkheid en participatie van patiënten, zichtbaarheid en kenbaarheid van medewerkers en patiënten en elkaar veelvuldig opzoeken en spreken

Binnen het programma van de Ontmoeting werken cliënten binnen een aantal maanden toe naar een werk- of dagbestedingsplek buiten het terrein van de Ontmoeting. Om cliënten op een geschikte en passende plek door te laten stromen zijn er goede contacten met werkgevers in de buurt. Daarnaast zijn er ook goede contacten met een aantal uitzendbureaus, die veel voor de cliënten kunnen betekenen op het gebied van werk en participatie. Op deze manier lukt het vaak goed om een cliënt buiten het terrein aan de slag te laten gaan. De sleutel in goed contact is het contact duurzaam onderhouden. Werkgevers zijn erbij gebaat dat er geen gedoe is op de werkvloer en daar kan op ingestoken worden door benaderbaar te zijn als er wat aan de hand is en mee te denken in oplossingen.

Er worden veel activiteiten samen met patiënten georganiseerd, zowel rondom de feest - dagen als daarbuiten. Patiënten zijn hier heel positief over en geven aan het fijn te vinden dat zij onderdeel van de organisatie zijn en dat er hier zoveel tijd in gestoken wordt, hier - door voelen zij zich gewaardeerd en gezien. Passend bij de werkwijze vindt de kliniek het belangrijk om veel sociale dingen met elkaar te doen. Op deze manier blijft men elkaar kennen, maakt men elkaar mee in meer ontspannen situaties, heeft het – naast invloed op de veiligheid – een positief effect op de behandeling, werkt het normaliserend en schept het een band

Aan de Ontmoeting zijn ongeveer 1100 vrijwilligers verbonden. Ten opzichte van zo’n 250 medewerkers kan gesteld worden dat dit een groot aantal is. De vrijwilligers zetten zich op verschillende manieren in voor de instelling. Er wordt onderscheid gemaakt tussen locatievrijwilligers en netwerkvrijwilligers. Locatievrijwilligers worden vooral op een locatie van de Ontmoeting ingezet. Dat kan gaan om onderhoudsklussen in de tuin, maar er zijn ook vrijwilligers die workshops of taalles geven. Ook rijden locatievrijwilligers mee naar bijvoorbeeld het ziekenhuis, de rechtbank of het stadhuis. Netwerkvrijwilligers zijn voornamelijk verbonden aan cliënten die ambulante begeleiding krijgen. Zij vervullen een rol als een link naar de maatschappij en helpen bij het opbouwen van een netwerk. Om vrijwilligers goed uit te rusten voor de omgang met de bewoners op locatie volgen vrijwilligers als ze starten een instapcursus en om kennis op peil te houden worden vervolgavonden georganiseerd.   Het voordeel van de inzet van vrijwilligers naast de medewerkers is dat vrijwilligers niet bezig hoeven te zijn met zaken zoals de persoonlijke doelen of eventuele voorwaarden. Dat maakt dat vrijwilligers de cliënten op een andere manier aandacht kunnen geven en meer naast de cliënt kunnen staan. Om vrijwilligers aan te trekken en te behouden heeft de Ontmoeting veel baat bij de christelijke achterban van de instelling. Vanuit hun levensovertuiging willen zij graag hun steentje bijdragen en bij de Ontmoeting kunnen ze handen en voeten geven aan naastenliefde. De kracht is dat het contact tussen cliënt en vrijwilliger beide werelden wat brengt. Dat werkt ook als een sneeuwbaleffect waarbij bestaande vrijwilligers weer nieuwe vrijwilligers meebrengen. Binnen de Ontmoeting zijn er ook netwerkcoördinatoren die een belangrijke rol vervullen in het werven en coördineren van vrijwilligers. Op die manier probeert de Ontmoeting vrijwilligers zoveel mogelijk vanuit hun krachten en interesses in te zetten. Daarnaast wordt er tijd gemaakt om waardering over te brengen op de vrijwilligers. Op die manier probeert de Ontmoeting vrijwilligers duurzaam aan zich te verbinden.

De kliniek heeft netwerkbegeleiders in dienst die zich fulltime bezighouden met het betrekken van en investeren in het sociale netwerk van de patiënt. De kliniek vindt het belangrijk om veel tijd en aandacht te besteden aan het sociale netwerk. Ieder team heeft één netwerkbegeleider, hierdoor hebben de netwerkbegeleiders een relatief kleine caseload waardoor ze ook daadwerkelijk veel uren kunnen besteden aan het betrekken van en investeren in het sociale netwerk

Bij de Ontmoeting wordt er bij de intake zorgvuldig bekeken of een cliënt een goede match is met de instelling. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar het profiel van de cliënt maar er wordt ook bekeken of de Ontmoeting de zorg en begeleiding kan bieden die de cliënt nodig heeft. Zo worden teleurstellingen bij zowel cliënten als medewerkers voorkomen en wordt gezorgd dat er geen cliënten komen wonen waarvoor het team zich niet voldoende uitgerust voelt. Dat vraagt als instelling kritische reflectie over wat het team op de locatie aankan en dit wordt ook geëvalueerd. Het is goed om te zien dat een goede match met een cliënt voorop staat en niet de druk om bedden te vullen, naast dat dit in het belang van de cliënt is, wordt hiermee ook voorkomen dat het team overvraagd wordt.

Gedurende de gehele reviewdag heeft het reviewteam gemerkt met hoeveel bevlogenheid de medewerkers van de Ontmoeting hun werk doen. Medewerkers uit verschillende lagen van de instelling vertellen met passie over hun werk. De reviewers vinden dit mooi om te zien, omdat dit ook zijn uitstraling heeft richting de cliënten. De cliënten die gesproken zijn tijdens de reviewdag beaamden dat de begeleiding erg enthousiast hun werk doet. Ze zijn open en vriendelijk en laten cliënten zich gezien en gehoord voelen. Dat bevordert ook de motivatie van de cliënt om aan zijn herstel te werken.

Binnen de Binnenvest heerst er een prettig werkklimaat. Medewerkers voelen zich veilig in het team. Er is ruimte om aan te geven als iemand zich ergens niet prettig bij voelt en onderbuikgevoelens worden uitgesproken en besproken in het team. Dit wordt niet gezien als onkunde maar als professioneel grenzen aangeven. Ook is er veel aandacht voor veiligheid. Er wordt bijvoorbeeld samen besproken of iemand alleen op huisbezoek kan of dat er een collega meegaat en niet pluis-gevoelens worden samen besproken en serieus genomen. Het gedachtegoed van Krachtwerk is in de hele instelling geworteld. Dit gaat niet alleen om de manier waarop cliënten begeleid worden, maar ook hoe de krachten van medewerkers tot hun recht komen. Dit brengt ook gelijkwaardigheid tussen cliënt en medewerker maar tussen medewerkers en het management.

De Binnenvest kent een actieve centrale cliëntenraad en deze raad wordt actief betrokken vanuit het management. Bij het opstellen van beleid wordt de cliëntenraad van begin tot eind betrokken en hun rol daarin wordt ook serieus genomen. Dit geeft ook aan dat de Binnenvest goed op de hoogte is van de Wet Medezeggenschap Cliëntenraden Zorg (WMCZ). Omdat de cliëntenraad al vroeg in het proces van nieuw beleid wordt betrokken, is er ook tijd om achterbanraadpleging te doen en zo kan de cliëntenraad gedegen advies geven aan het management. De cliëntenraad is ook goed bekend bij de cliënten, dus andersom kunnen cliënten ook zelf met zaken aankloppen bij de cliëntenraad. Om dit te faciliteren hangt er een ideeënbus waar cliënten ideeën kunnen insturen aan de cliëntenraad.

Wonen in het cleanhouse is één van de vele mogelijkheden bij de Binnenvest. Het cleanhouse is een woonvorm met ongeveer vier bewoners die gemotiveerd zijn om abstinent van middelen te blijven. In het cleanhouse worden regelmatig onaangekondigde urinecontroles en blaastesten afgenomen om het huis ook daadwerkelijk vrij van middelen te houden. Om als cliënt een plek te kunnen krijgen in het cleanhouse, dienen zij een motivatiebrief te schrijven. In de motivatiebrief beschrijven cliënten waarom ze in het cleanhouse willen wonen, wat hun verslavingsachtergrond is, waarom in het verleden clean worden niet is gelukt en waarom het nu wel gaat lukken. Aan de hand van de brief gaat begeleiding in gesprek met de cliënt om te bespreken of diegene in het cleanhouse kan wonen. De motivatiebrief is een middel om te waarborgen dat er alleen gemotiveerde cliënten samen komen te wonen. Dit is bevorderlijk voor de cliënt zelf, maar ook voor de medebewoners. Terugval van een cliënt kan voor een andere cliënt ook een trigger zijn. Door alleen gemotiveerde cliënten te laten wonen in het cleanhouse, wordt de kans op triggers voor anderen zo klein mogelijk gemaakt en kunnen ze elkaar motiveren. Daarnaast is de motivatiebrief een vorm van terugvalpreventie. Begeleiding kan de cliënt altijd wijzen op wat diegene heeft opgeschreven in de brief, wat werkt als een extra stok achter de deur.

De Binnenvest werkt vanuit het motto Niemand hoeft aan de kant te staan. Iedereen is welkom bij de Binnenvest en voor iedereen is er ruimte. Men kijkt naar de mens achter de cliënt en niet naar het label dat een cliënt heeft. De werkrelatie wordt erg belangrijk gevonden met de cliënt en daar wordt veel in geïnvesteerd. Het motto is doorgedrongen in de vezels van de instelling. Het is daarbij terug te zien in de houding van de medewerkers richting de cliënten. Begeleiding blijft naast de cliënt staan. Een cliënt blijft in het vizier, ook als iemand terug moet naar detentie of weer uit detentie komt. De Binnenvest heeft ook veel doorstroommogelijkheden en zo is er voor iedereen vaak een passend traject uit te zetten.

Een parel binnen BW Forint is de manier waarop continuïteit van zorg voor de cliënten wordt geboden. Cliënten die op de BW wonen zijn verbonden aan een ForFACT-team van de AFPN, onderdeel van Lentis. Een ForFACT-team bestaat uit verschillende disciplines: psychiater, psycholoog, ervaringsdeskundige, orthopedagoog, maatschappelijk werker en casemanager. De casemanager uit het ForFACT-team is de continue factor. De casemanager houdt het traject van de cliënt in de gaten en coördineert welke ketenpartners ingeschakeld moeten worden voor de cliënt. Hoewel de casemanager meer naar de achtergrond treedt als een cliënt op de BW komt wonen en de persoonlijk begeleider taken oppakt, blijft de casemanager altijd betrokken en op de hoogte. Als een cliënt doorstroomt vanuit BW Forint, blijft de casemanager ook betrokken en eventueel kan een cliënt dan verbonden worden aan een regulier FACT-team als een forensisch titel afloopt. Er wordt zo dus meebewogen waar de cliënt is, wat als voordeel heeft dat er niet opnieuw kennisgemaakt hoeft te worden met de cliënt. Dit verlaagt de risico’s op terugval bij overgangsmomenten. Omdat BW Forint onderdeel is van een grote organisatie als Lentis die verschillende vormen van forensische zorg in huis heeft, kan zorg makkelijk op- en afgeschaald worden en blijft de casemanager als continue factor betrokken.

Binnen de BW Forint is er veel aandacht voor een gezonde leefstijl door middel van de leefstijlclub. In samenwerking met de Hanzehogeschool Groningen lopen studenten die een studie doen op het gebied van leefstijl zoals voeding en diëtiek stage op de BW. Zij organiseren verschillende activiteiten om cliënten te helpen bij een gezonde leefstijl. Dit kan gaan om samen koken van een gezonde maaltijd, een sportactiviteit of bijvoorbeeld het testen van vleesvervangers. Ook kunnen cliënten die willen afvallen een individueel programma volgen. Om de leefstijlgroep onder de aandacht te brengen bij de cliënten worden er flyers opgehangen van de activiteiten en begeleiders bespreken de mogelijkheden ook met cliënten. Op een vaste dag in de week zijn de stagiaires aanwezig op de BW. Door zichtbaar te zijn, wordt gemerkt dat ook cliënten die in eerste instantie geen interesse hebben toch aan de praat raken, benieuwd zijn naar de mogelijkheden en zo ook aan de slag gaan met een gezonde levensstijl.

Lentis is een grote organisatie met veel onderdelen. Forint is de forensische tak van Lentis met daarin onder andere de FPA Zuidlaren, de AFPN en de Beschermd Wonen locaties in Beijum (Groningen) en Zuidlaren. Onder de AFPN valt de polikliniek en de ForFACT-teams. Forint werkt nauw samen met de FPC Dr. S. van Mesdagkliniek, deze samenwerking zal in de toekomst nog nauwer worden doordat BW Forint dan onder de Mesdagkliniek gaat vallen. Wat erg waardevol aan de interne samenwerking is, is de manier waarop continuïteit van zorg geboden kan worden voor cliënten (zie bovenstaande parel Continuïteit van zorg). Daarnaast is het voordeel een sterke interne samenwerking als keten, dat het hele traject wat een cliënt aflegt meer gestroomlijnd wordt. Ook is het prettig om intern sparringpartners te hebben bij een complexe casus en kunnen er veel verschillende disciplines ingevlogen worden. Medewerkers van verschillende onderdelen kunnen makkelijker van elkaar leren, elkaars taal beter leren preken en beleid en methodieken kunnen beter op elkaar afgestemd worden. Door het werken met de ForFACT-teams is er veel kennis en expertise op behandelgebied in huis die ook ingevlogen kan worden op de BW.

De manier waarop medewerkers cliënten begeleiden kenmerkt zich als een individuele benadering. De bewoners van de BW Forint voelen zich gezien, benaderd als individu en zijn of haar persoonlijke doelen, wensen en behoeften worden gezien. Cliënten gaven aan zich echt gehoord te voelen en zelf ook regie te voelen over hun begeleidingsplan. Ze merken dat maatwerk geleverd wordt en ze voelen zich gesteund in hun traject naar herstel. Cliënten zien dat als een contrast met hoe ze bejegening gewend zijn vanuit detentie of de kliniek, waarbij ze veel meer het gevoel kregen dat er naar de kenmerken en behoeftes van de groep werden gekeken in plaats van het individu. Cliënten voelen zich ondersteund bij wat ze nodig hebben om weer een plek te krijgen in de samenleving. Ze worden voorbereid op het dagelijks leven buiten de PI of kliniek en de BW voelt als een plek om het leven weer op te starten en vertrouwen en grip te krijgen over het leven.

Medewerkers die werken op de BW geven aan veel autonomie te hebben in hun werkzaamheden en de manier waarop een medewerker zich kan ontwikkelen. Er is veel regie en vrijheid om het werk in te vullen naar eigen inzicht en expertise. Medewerkers maken ook gebruik van elkaars expertise als dat bijvoorbeeld aansluit bij een cliënt of als een begeleider op een punt vastloopt. Op die manier kunnen de krachten van de teamleden zich ontplooien en worden de krachten in het team optimaal benut. Het hebben van veel autonomie en vrijheid in het werk maakt dat er veel voldoening uit het werk gehaald wordt en er veel trots en eigenwaarde wordt gevoeld. De autonomie van de medewerkers uit zich in het veel oog hebben voor de individuele cliënt. Medewerkers vinden het prettig om die ruimte te krijgen en om zo goed mogelijk mee te bewegen met de eigen wensen en doelen van cliënten.

De Tussenvoorziening kent een eigen interne flexpool. Medewerkers uit de flexpool kunnen op alle locaties ingezet worden. Het voordeel hiervan is dat flexmedewerkers de Tussenvoorziening en de systemen al kennen als ze invallen op een locatie. Daardoor hoeft locatiepersoneel hier geen uitleg over te geven en blijft er meer tijd over voor de begeleiding van cliënten. Als flexmedewerkers al het grootste deel van het reilen en zeilen van de instelling kent, biedt dat ook meer rust en continuïteit voor cliënten. Daarnaast is de interne flexpool een manier om medewerkers te laten rondkijken bij de verschillende locaties en vormen van begeleiding binnen de Tussenvoorziening, bijvoorbeeld als iemand nog niet precies weet waar hij of zij wil werken of voor medewerkers die zich binnen de instelling willen ontwikkelen.

Binnen de Tussenvoorziening bruist het van de ideeën voor ontwikkeling. Op verschillende terreinen worden (op de lange termijn) kansen en mogelijkheden gezien om te verbeteren, uit te breiden of eens iets nieuws te proberen. Voorbeelden van plannen of ambities zijn het uitbreiden met een nieuw pand en daarin samenwerken met partijen op het gebied van activering en dagbesteding of in samenwerking met een Penitentiaire Inrichting (PI) het opstarten van een beperkt beveiligde afdeling als tussenstap richting de BW. Zowel medewerkers als management staan open voor nieuwe plannen en er is veel enthousiasme om aan de slag te gaan met nieuwe ideeën. Het enthousiasme uit zich ook in snelle besluitvorming bij het management. De kernwaarden ondernemend en innovatief zijn in alle lagen van de instelling doorgedrongen en er is geen angst om een nieuwe uitdaging aan te gaan.

Bij de plaatsing van cliënten binnen de Tussenvoorziening wordt er gedacht in mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden. Indien er twijfels zijn of een cliënt passend is op een locatie van de Tussenvoorziening wordt er altijd overlegd met het locatiepersoneel en hebben zij dan ook inspraak in de plaatsing. Er wordt besproken of een cliënt past tussen de andere bewoners maar ook of de begeleiding het ziet zitten om een cliënt te begeleiden en kan voldoen aan de behoeftes van de cliënt. Op die manier wordt er een beslissing gemaakt die ook gedragen wordt bij het locatiepersoneel en worden er geen cliënten geplaatst waarvan de begeleiding de plaatsing niet zien zitten.

In de begeleiding van cliënten heeft de Tussenvoorziening een lange adem. Dat wil zeggen dat de begeleiding altijd mogelijkheden blijft zoeken ondanks dat een cliënt te maken heeft met bijzondere voorwaarden. Medewerkers zijn bereid om ver te gaan voor een cliënt en blijven zich inspannen voor een vertrouwensband. Begeleiding beweegt mee met de cliënt, ook als een cliënt terugvalt of terug moet naar detentie of de kliniek. Cliënten blijven in het vizier en worden niet zomaar op straat gezet. Ze krijgen een tweede, derde of vierde kans en waar nodig worden creatieve alternatieven onderzocht. Een van de medewerkers vatte het mooi samen: ‘Binnen de kaders buiten de lijntjes kleuren’.

In de Vakgroep Justitie zijn medewerkers verenigd die werken en affiniteit hebben met de forensische doelgroep. In de vakgroep zijn verschillende functies vertegenwoordigd, onder andere managers, beleidsmedewerkers, individuele begeleiders en ondersteunend begeleiders. De Vakgroep Justitie wordt ingezet om intern de forensische kennis te borgen en verder te ontwikkelen in de begeleiding van forensische cliënten. Zo denkt de vakgroep op beleidsniveau mee over wat nog beter kan, bijvoorbeeld scholing en werving van personeel. Ook zoekt de vakgroep samenwerkingen op met andere forensische instellingen. Door medewerkers uit de gehele instelling mee te laten denken in de vakgroep, wordt er meer draagvlak gecreëerd voor veranderingen. Daarnaast geeft het organiseren van een vakgroep een signaal af, zowel intern als extern, dat de forensische zorg serieus genomen wordt binnen de Tussenvoorziening. Het reviewteam vindt het erg waardevol dat de Tussenvoorziening via de vakgroep enthousiasme en expertise bundelt om zich verder te ontwikkelen.

Op de locatie Ypendael delen de groepen een keuken. De bewoners koken om beurten voor de rest van de groep. Bewoners zijn vrij in het kiezen of ze mee willen eten en of ze eten in de gezamenlijke ruimte of op hun eigen kamer. Voor de cliënten is deze vrijheid erg prettig, aangezien ze vaak uit de PI of kliniek komen waar ze geen vrijheid hadden om deze keuzes te maken. Daarnaast leren cliënten boodschappen te doen, te koken voor anderen en leren ze rekening te houden met hun medebewoners, bijvoorbeeld met betrekking tot dieetwensen. Ook is het voor de cliënt prettig om het vertrouwen te krijgen dat ze met een pinpas van de groep naar de supermarkt kunnen voor de maaltijd en leren ze om te gaan met het te besteden budget.

CJOE is het centrum voor dagbesteding en participatie en kent verschillende locaties. Wat het reviewteam mooi vond aan CJOE is dat het een laagdrempelige plek is waar cliënten aan de slag kunnen met activiteiten. Zowel cliënten als buurtbewoners zijn welkom en CJOE wordt gezien als een plek van ontmoeting. Er is een breed aanbod aan activiteiten, zoals creatief schrijven, stiltewandelingen en koken. Ook worden er trainingen en cursussen aangeboden. Naast het aangeboden programma is er ook ruimte om als cliënt naar eigen behoefte een activiteit te kiezen, zoals tekenen of in gesprek met een begeleider met een kop koffie. In het geval van Ypendael is het voor cliënten die dagbesteding een grote stap vinden ook prettig dat CJOE letterlijk en figuurlijk laagdrempelig is. Cliënten hoeven maar één deur verder te lopen om bij CJOE naar binnen te lopen.

Op verschillende manieren heeft het reviewteam gezien dat Fonteynenburg de samenwerking actief opzoekt met ketenpartners en partners in de omgeving. Zo wordt er met soortgelijke instellingen uit de regio actief samenwerking gezocht om van elkaar te leren. Ook is er een nauwe samenwerking met Fivoor. Fonteynenburg is op dit moment in gesprek over het ontvangen van klinische lessen over forensische zorg vanuit Fivoor, daarnaast zijn er met Fivoor actief samenwerkingsafspraken gemaakt rondom de instroom van cliënten. Ook wordt de samenwerking opgezocht bij de overgang van een forensische titel naar een WMO-titel. Fonteynenburg vraagt bij het WMO-indiceringsgesprek of de toezichthouder daarbij aanwezig wil zijn. De toezichthouder kan de (recidive)risico’s vaak beter aankaarten wat kan zorgen voor een hogere indicering. Daarnaast komt het de begeleidingsband ten goede als een begeleider zelf de risico’s niet hoeft te benoemen.

Om de overgang van de Penitentiaire Inrichting (PI) of kliniek naar de beschermd wonen locatie als een zachte landing te laten verlopen, krijgen (toekomstige) cliënten vier tot zes weken voor de plaatsing al de tijd om te wennen aan hun nieuwe woonplek en kennis te maken met medebewoners en begeleiding. Deze gefaseerde instroom is een pilot binnen Ypendael. Eerst komt de cliënt een ochtend koffiedrinken, daarna blijft diegene één of twee keer mee-eten. Vervolgens blijft iemand een weekend slapen en daarna verhuist iemand echt naar de locatie. In die periode regelen cliënten samen met de begeleiding al zaken zoals dagbesteding, waardoor daar gelijk mee gestart kan worden als iemand op Ypendael komt wonen. Zowel medewerkers als cliënten vinden de zachte landing erg waardevol.

Fonteynenburg heeft onlangs een inhoudelijk deskundige forensische zorg aangesteld. Het reviewteam vindt het mooi dat er een persoon is aangewezen die zich op het professionaliseren van de forensische zorg richt en de ruimte krijgt om dit goed neer te zetten. De inhoudelijk deskundige onderzoekt wat er nodig is om de forensische zorg zorginhoudelijk naar een hoger plan te tillen en kan daarnaast ingeschakeld worden als sparringpartner voor afdelingen die werken met forensische cliënten. Vaak wordt onderschat hoe complex het is om de forensische instroom goed op te zetten, dus het is goed om te zien dat hier een persoon voor is aangewezen. Er wordt letterlijk en figuurlijk body aan het proces gegeven. Daarnaast geeft het aanstellen van een inhoudelijk deskundige forensische zorg een signaal af dat je de forensische zorg serieus neemt, zowel intern als extern.

Er zit een duidelijke gedachte achter de wervingsprocedure met betrekking tot het forensische team. Door de focus te leggen op werving van medewerkers met ervaring in de forensische zorg of aanverwante settingen wil IrisZorg Beekbergen kennis en kunde op gebied van beveiligen en krachtgericht werken evenwichtiger borgen in het team.

Het team is een eenheid en straalt uit vertrouwen in elkaar te hebben. Het onderbuikgevoel wordt gedeeld. Er wordt samen beleid gemaakt. Het MT ziet dat er kracht en veerkracht in het team zit en spreekt trots uit over het innovatieve vermogen van het team. Ook medewerkers geven aan dat er veel bevlogenheid heerst en dat maakt het werk ook leuk. Er zijn concrete plannen om meer forensische kennis het team te laten binnenstromen en om recente ontwikkelingen onder de aandacht te houden. Daarvoor heeft het team nauw contact met de projectleider Forensische Zorg, die ontwikkelingen volgt zoals van Kwaliteit Forensische Zorg (KFZ) en de Forensische Leerlijn.

De ervaringsdeskundige heeft een duidelijke rol in de begeleiding en kan ervaring op een goede manier inzetten. Er is ruimte voor eigen inbreng en ideeën. De ervaringsdeskundige is duidelijk onderdeel van het team en is zichtbaar voor cliënten. Cliënten vinden de aanwezigheid van ervaringsdeskundigen in het team erg waardevol om zich gehoord te voelen. De ervaringsdeskundige kan de vertaalslag van het cliëntperspectief maken naar de rest van het team.

IrisZorg Beekbergen biedt een thuis voor cliënten. Ze voelen zich gezien en gehoord door de medewerkers. Cliënten vinden het prettig dat ze niet afgerekend worden als ze de fout in gaan. Medewerkers gaan het gesprek aan met de cliënt over de fout, maar ze voelen zich niet veroordeeld. De ruimte om fouten te maken, zonder daar direct op afgerekend te worden is waardevol voor het herstel. Cliënten voelen dat ze niet perfect hoeven te zijn of op hun tenen hoeven te lopen. Er is ruimte om te herstellen door vallen en opstaan.

Mede door de samenwerking met de Pompekliniek kunnen de cliënten continuïteit van zorg geboden krijgen. Dezelfde begeleider of mentor kan ondanks doorstroom langer verbonden blijven aan de cliënt. Indien dit niet mogelijk is, is er door de samenwerking wel sprake van een warme overdracht en kan al tijdig gesignaleerd worden waarnaar een cliënt het beste kan doorstromen. Er wordt vooruit gedacht over de vervolgplek na de kliniek om zo mislukte plaatsingen te voorkomen. Het is in het belang van de cliënt dat een vervolgplek past bij de behoeftes en risico’s van een cliënt om zo het recidiverisico zo klein mogelijk te maken en te voorkomen dat een cliënt terug moet naar de kliniek of de PI. Daarnaast biedt RIBW Nijmegen & Rivierenland continuïteit van zorg door al vóór de plaatsing kennis te maken met cliënten, ook als ze nog niet in de regio verblijven wordt er al vroegtijdig kennisgemaakt en gesproken over doelen en behoeften van een cliënt.

RIBW Nijmegen & Rivierenland werkt al ruim 10 jaar nauw samen met de Pompekliniek. Dit komt onder andere duidelijk naar voren bij de locatie de Meander. Bij deze tussenwoonvoorziening zijn er twee medewerkers van RIBW Nijmegen & Rivierenland gedetacheerd. De Meander is een tussenstop voor een zachte landing van cliënten die uitstromen uit de kliniek op de weg naar zelfstandig(er) wonen. De Meander maakt de kloof tussen kliniek en RIBW kleiner. De Meander geeft cliënten vertrouwen en gevoel van veiligheid in het re-integratieproces en dit wordt ook zo door cliënten ervaren.

Een parel gevonden tijdens de reviewdag is de manier waarop forensische deskundigheidsbevordering wordt aangeboden binnen de instelling. RIBW Nijmegen & Rivierenland heeft een eigen training ontwikkeld op het gebied van forensische zorg voor geïnteresseerde medewerkers. Voorafgaand aan de training volgen medewerkers twee modules van de Forensische Leerlijn. Vervolgens wordt in twee dagdelen de theoretische kennis vertaald naar de praktijk. De training wordt gegeven door medewerkers met veel forensische ervaring. Daarnaast is er een ervaringsdeskundige betrokken bij de training die het cliëntperspectief onder de aandacht brengt. Ook op dit gebied wordt er gebruik gemaakt van de samenwerking met de Pompestichting. Omdat medewerkers van de RIBW Nijmegen & Rivierenland deels gedetacheerd zijn bij de resocialisatie-afdeling Meander van de Pompestichting, vindt er kennisuitwisseling plaats tussen de forensische klinische setting en aan de andere kant de beschermd wonen sector. Op die manier kan forensische kennis richting de RIBW stromen en het herstelgericht denken kan meer doordringen bij de medewerkers van de Pompestichting. Ook loopt er een onderzoek voor een masterscriptie gericht op het professionaliseren van de forensische zorg. RIBW Nijmegen & Rivierenland is voornemens de aanbevelingen die uit het onderzoek komen op te pakken waardoor de teams beter uitgerust zijn voor de begeleiding van de forensische cliënt.

De visie op middelengebruik binnen Wender is dat middelengebruik niet wordt goedgekeurd, maar de persoon achter het gebruik nooit wordt afgekeurd. Het gedrag van de cliënt blijft leidend in de begeleiding van cliënten en niet het gebruik. Daarom is het ook mogelijk om open het gesprek aan te gaan over het gebruik en belandt het onderwerp niet in de taboesfeer. Deze visie heeft wel als keerzijde dat Wender niet voor iedere cliënt een geschikte plek is, omdat het middelengebruik in de weg kan staan bij het herstel als een cliënt bijvoorbeeld te maken heeft met verslavingsproblematiek. Echter wordt hier tijdens de intake altijd rekening mee gehouden. Het is mooi om te zien dat deze visie is doorgedrongen tot in de haarvaten van de instelling. In alle lagen merk je dat de visie gedragen wordt door de medewerkers.

RIBW Nijmegen & Rivierenland heeft een groot en gevarieerd aanbod aan dagbesteding voor cliënten. Van een houtbewerkingswerkplaats tot een naaiatelier, een muzieklokaal, een fotostudio en meer. Op de dagbestedingslocatie worden samen met een trajectbegeleider voor iedere cliënt doelen op maat opgesteld. Dat kan variëren van doelen met betrekking tot activering tot het aanleren van werknemersvaardigheden en vakkennis. Er zijn dan ook vakmensen op locatie die lesgeven. Hierbij kunnen cliënten verantwoordelijkheden krijgen en daarin doorgroeien. Ook is de Individuele Plaatsing en Steun (IPS) methode erg succesvol. Door middel van ondersteuning van IPS-trajectbegeleiders worden cliënten geholpen bij het verkrijgen en behouden van een betaalde baan. Er zijn dan ook goede contacten met externe werkplekken in de regio.

Binnen Wender proberen medewerkers zo veel mogelijk maatwerk te leveren en echt aan te sluiten bij de cliënt. Er wordt per cliënt gekeken wat er mogelijk is en waar er voor cliënten uitzonderingen kunnen worden gemaakt op de regel. Cliënten voelen zich daarin ook gehoord en gesteund. Er wordt altijd gekeken naar wat er wel kan, zo kan een cliënt die zijn kamer wil schilderen dit als dagbesteding invullen of kan een cliënt zijn leefgeld op zijn rekening gestort krijgen als hij daar verantwoordelijk mee om kan gaan. Het maatwerk uit zich ook in laagdrempeligheid. Als cliënten behoefte hebben aan een praatje of praktische hulp bij dagelijkse bezigheden, dan staat de deur van het kantoor altijd open voor een kopje koffie of hulp. De korte lijnen met ketenpartners zijn hierin ook helpend, er kan goed aangesloten worden bij de behoeftes van de cliënt.